Wat is jou ouerskapstyl?
January 04, 2024
Jy kan jouself laat geld sonder om jou kind te na te kom. Maar net as jy jou ouerskapstyl verstaan…
Volgens Hettie Brittz, skrywer van Kweek gesonde gesag, kan ’n kind se opvoeding met ’n boompie vergelyk word. Sy identifiseer vier gesagstyle wat in jou kind se lewe belangrik is en jou gesag gewig laat dra.
Die saag
’n Saag is ’n wonderlike, sterk stuk gereedskap. In die hand van ’n vaardige tuinier gee dit vorm aan ’n boom wat deur al die jare behoue bly. Sy tande is skerp, sy afsaag is finaal, maar pasop, want hy kan ook ’n boom stomp bo die grond afsny.
Hierdie ouers sien ouerskap eensydig as hulle taak en is geneig om die kind se deelname en reaksies weg te dink. Hulle smag na programme, tegnieke, stappe en flatervrye formules waar kinders hulle eie wil neerlê en ouers s’n sonder moeilikheid aanvaar. Hulle glo streng kontrole oor hulle kinders sal ouerskap vergemaklik.
• Wanneer is hierdie styl goed? Dis tog goed om dominant ’n saag te wees wanneer jou kinders kleuters is, met ander woorde wanneer kinders ’n wil van hulle eie het en geneig is om grense te toets.
Die snoeiskêr
Dit pas lekker in een hand en vereis nie soveel krag en sweet as ’n saag nie. Dit kan fyn werkies doen, wat ’n boompie pragtig kan afrond. Dit kan maklik jong takkies wat verkeerd groei, afknip maar dit kan ook delikaat gebruik word om een blaar op ’n slag te snoei. ’n Getroue snoeier laat nooit toe dat sy bome hulle vorm verloor nie – hy bly getrou in sy taak. Hy weet dat die vruggies soms reeds in die loot ingestoot is, al wys daar nog nie eers bloeisels nie. Daarom kan hy soms ophou snoei, terugstaan en wag.
Hierdie ouers weet dat jong boompies nie net klein is nie, maar ook onvolwasse. Hulle gee steun aan die boompies se sagte stammetjies en bind hulle met liefde aan ’n steunstruktuur vas. Hulle neem die kinders se ouderdom, geaardheid, behoeftes en op ’n later ouderdom, ook hulle regte, outonomiteit en privaatheid in ag. Die styl het ’n demokratiese oogpunt as basis. Dié ouers voel dat hulle kinders ’n spreekbeurt moet kry wanneer dit by reëls kom. Oppas om oor alles met jou kinders te onderhandel in plaas daarvan om waar nodig onwrikbaar ferm te wees.
• Wanneer is hierdie styl goed? ’n Snoeiskêrouer onderhandel graag, daarom is dit goed om hierdie tipe gesagstyl toe te pas wanneer jou kinders op laerskool is. Wees altyd versigtig om nie jou kinders te verwar nie, en nog steeds duidelike grense en reëls te stel.
Die gieter
Gieterouers het die kuns bemeester om hulle kinders genoeg “water” te gee. Hulle begeer die geluk van hulle kinders bo alles en sien hulleself as versorgers eerder as dissiplineerders. Hulle glo dat alle probleme deur liefdevolle aandag voorkom of “behandel” kan word. Sonskyn en water is volgens hulle al wat ’n jong boompie nodig het om volwasse te word.
Hierdie ouers het ’n behoefte aan hulle kinders se goedkeuring en doen wat die kinders gelukkig sal maak. Hulle is baie sensitief vir die negatiewe sy van dissipline en hou niks van konflik nie. Hulle wil vir die kinders ’n buffer wees teen alle seerkry en swaarkry en glo dat straf kinders se siel knak.
• Wanneer is hierdie styl goed? Hierdie gesagstyl moet veral na vore kom wanneer jou kinders 0 tot 24 maande is. Babas floreer op goeie versorging, liefde en aandag en solank jou baba in ’n goeie roetine is, is als piekfyn!
Die handskoen
Die vierde gesagstyl is die handskoenouers wat versigtig, maar ook soms onwillig is om met hulle kaal hande aan hulle boompies te vat. Miskien is hulle bang om hulle hande te besmet met die “vuil werk” van ouerskap. Dis ’n effens lastige onderbreking van hulle “werklike” lewe.
Handskoenouers plaas ’n hoë premie op hulle kinders se onafhanklikheid en selfstandigheid, maar eintlik is die essensie daarvan dat hulle nie werklik vir hulle kinders verantwoordelikheid aanvaar nie. Wanneer handskoenouers se kinders in die moeilikheid beland, trek die ouers skouers op en plaas die blaam op die kind en sy eie verkeerde keuses. Professionele persone word dan betaal om die probleem op te los. Hierdie ouers doen nie selfondersoek nie, want hulle is steeds wie hulle altyd was en daarom kan die fout nie by hulle lê nie.
• Wanneer is hierdie styl goed? Jy kan net ’n handskoenouer wees as jou kinders uit die huis is. Nou is hulle volwasse en moet hulle self verantwoordelikheid neem vir hulle goeie en swak keuses.
Wat het tieners nodig?
Teen die tienerjare moet ons superfiks wees. Ons moet die saag in die rigting van ons kind se leefwêreld kan swaai terwyl ons met die ander hand ons kind met die gieter natgooi en binne sekondes kan omdraai en die snoeiskêr met ’n handskoen aan kan hanteer. Ons kinders behoort teen hierdie tyd min wilde takke aan hulle eie lyf te hê, maar dis daardie ander lywe … Ons mag nie aan ander mense se tieners saag en snoei nie, maar lê steeds streng reëls neer want in die tienerjare moet jy nie net fiks wees nie, maar wys ook!